Vitoria-Gasteizko Udalak eta Vital Fundazioak Salburua berriz ezagutzeko gonbita egin dute, lau gidaren berrargitalpenaren eskutik
Arantxa Ibañez de Opacua Vital Fundazioko zuzendariak eta Ana Oregi Lurraldearen eta Klimaren aldeko Ekintza Saileko zinegotziak abenduaren 9an aurkeztu zituzten ‘Vital Ibilbideak 2020’. Lehen ere bazeuden ibilbide horiek, baina Salburuako parkeak azken urteotan izan duen bilakaerari buruzko informazio ugariz eguneratu dira.
COVID-19aren pandemiak ohitura-aldaketa eragin du herritar gehienetan, eta hiria eta bertako berdeguneak deskubritzeko gogoan goranzko joera antzeman da. Ingurune naturalak balioa handitu du, eta ohikoa da egunero milaka pertsona ikustea Vitoria-Gasteizko eraztun berdea osatzen duten hiri-inguruko parkeetatik ibiltzen.
Horietako bat ezagutzen laguntzeko, Salburuakoa hain zuzen, Vital Ibilbideak berrargitaratu dituzte Vital Fundazioak eta Gasteizko Udalak. Lau argitalpen dira eta parkean zehar ibilbide autogidatua egiteko aukera ematen dute, ibiltariaren interes zehatzaren arabera.
Vital Bide Berdeak ibilbide botaniko bat planteatzen du. Horren bidez, parkeko espazioak zeharkatzen dituen oinezkoen bidean aurki daitezkeen landare interesgarri gehienak ezagutarazten dira edozein urtarotan. Horretarako, ibilbide bat diseinatu da, eta ibilbide horretan, interes botanikoa duten puntu batzuk finkatu dira geldialdiak egiteko. Saiatu gara puntu horiek Salburuan aurki daitezkeen inguruneen adierazgarri izan daitezen, kontuan hartuta landarediari eragiten dioten faktoreak, hala nola tenperatura, hezetasuna, lurzoru mota, lurraren malda, orientazioa, etab. Horrela, adibidez, Malba Zuridun Belardiak, sahastiak, lezkadia edo makaldiak izeneko puntuak aurki daitezke.
Bigarrena, berriz, Vital Bide Urdina da, Salburuako hegazti-fauna zabala eta askotarikoa ezagutzeko ibilbidea. Urteko edozein sasoitan, egunez edo gauez, Arkaute, Larregana, Duranzarra eta Betoñuko urmaelen parajeak inguratzen dituen ibilbidean zehar, bisitariak hegazti-fauna zabala eta askotarikoa ikusi ahal izango du, oinezkoen bideko hainbat puntutan kokatutako informazio-panelen laguntzaz. Horien artean, kopeta zuri arrunta, murgil handia, martin arrantzalea, usapal turkiarra edo mokozabal arrunta identifikatu ahal izango ditu.
Intsektuak interesatzen zaizkionak Vital Bide Zuria kontsultatu beharko du. Ibilbidean zehar intsektu-espezie desberdinak behatzeko zenbait puntu finkatu dira. Geldialdiak aurkitzeko, hainbat faktore hartu dira kontuan, hala nola landaretza mota, landare-estaldura edo urarekiko hurbiltasuna. Gainera, geldialdi bakoitzean, espezie bakoitzaren berezitasunak biltzen dituen panel bat dago, bere ezaugarriei, berezitasunei eta behatzeko une espezifikoei buruzko informazioa duena. Kakalardo motak nabarmentzen dira, adibidez, urubia edo orein hegalaria, makaoi europarbritainiarra, Europako tximeletarik ezagunenetako bat, edo longikornio alpinoa, Salburuan bizi den intsekturik ederrenetako bat.
Azken ibilbidea anfibioei eta narrastiei eskainitakoa da, eta horiek ere ugari eta aberatsak dira Salburuan. Vital Bide Horian lau kilometroko zirkuitu bat egitea proposatzen da, urtaroaren arabera, uhandre palmatua, igel arina, sugandila iberiarra, apo pintatu iberiarra, apoarmatu korrontezalea edo suge gorbataduna ikusteko.
Lau gidaliburuek, gainera, hezegunea berreskuratzeari buruzko informazioa dakarte, esaterako, 1857 baino lehen non zeuden gutxienez hiru aintzira; parkera nola iritsi; bertara iristeko arauak edo gomendioak; dauden ekipamendua eta instalazioak nola erabili; nola orientatu hobeto bertan, nola ibili fauna molestatu gabe eta nola ez utzi arrastorik parkean.
Arantxa Ibañez de Opacua Vital Fundazioko zuzendariak gidaliburuen aurkezpenean nabarmendu duenez, zuzendari duen erakundeak gero eta inplikazio handiagoa du ingurumenaren babesean. “Vital Fundazioaren jarduera-ildo nagusietako bat da”, gaineratu du, eta, aldi berean, “Arabako gizartearekin duen konpromisoaren eta gure ondare naturala zaintzearen aldeko apustuaren barruan kokatu du; konpromiso hori 2021ean ere garatuko dugu. Vital Fundazioan, gainera, lotura zuzena dugu gure lurraldean ingurumen arloko garapen jasangarriaren helburuak garatzearekin, eta gure helburuetako bat da gure ingurune hurbilena zabaltzea, ezagutzea, gozatzea eta berekiko errespetua sortzea”.
“Paseo labur bat nahikoa da Salburuako hezeguneen balio ekologikoa ikusteko. Eremu hori oso garrantzitsua da hegaztiak geldialdia egiteko eta elikatzeko eremu den aldetik, baita balio kalkulaezina duen flora jakin baten habitata den aldetik ere. Vitoria-Gasteizetik hurbil-hurbil edertasun naturala eta balio handiko biodibertsitatea daukate. Adibidez, gaur egun ez dago erkidego mailako hezegunerik non ur-hegazti habiagileen hainbeste espezie ikus daitezkeen”, azaldu du Ana Oregi Lurraldearen eta Klimaren aldeko Ekintzako zinegotziak, eta Uribarri Ganboako urtegiarekin batera, Kontserbazio Bereziko Eremu (KBE) eta Hegaztientzako Babes Bereziko Eremu (HBBE) izendatu dutela gogorarazi du. Salburua, gainera, Natura 2000 Sare Ekologiko Europarraren barruan dago, Garrantzi Komunitarioko Leku (GKL) den aldetik. Ana Oregiren iritziz, gaur aurkeztutako argitalpena “tresna didaktiko eta izugarri erabilgarria” da, “agian oharkabean pasatuko zaizkigun alderdi askotan lupa jartzeko eta Salburua berraurkitzeko”.
Ibilbide berriak www.fundacionvital.eus webgunean eta www.vitoria-gasteiz.org webgunean eta Salburua parkean bertan dagoen Ataria Zentroan aurkitu ahal izango dira.