Hiri baratze ekologikoak

Udal baratzeak

Udal baratzeek lurra lantzeko aukera ematen diete gasteiztarrei, baratzezaintza ekologikoaren arloan betiere, eta mota askotako pertsona eta kolektiboei zuzendutako hainbat hezkuntza eta prestakunta jarduera eta programak egiten dira bertan.

Vitoria-Gasteizko hiri baratzeen ekimenaren hasierako asmoa izan zen hiriaren inguruan, askotan jabari publikoko ibai eta erreka ertzeetan, ordenarik gabe ugaritzen ari ziren baratze txikien ordezko izatea. Hiriaren periferian ingurumen berreskurapeneko lanak egiten ari ziren eta Eraztun Berdea sortzen ari zen neurrian, modu irregularrean okupatutako baratze haiek bertan behera utzi ziren eta jarduera ordenatua sortu zen. 1998an Olarizuko udal baratzeak eratu ziren, hasierako urrats modura. Gaur egun, toki horretan udal mintegia dago.

2007an, berriz, Urarteko baratzeak (Abetxuku) sortu ziren, Gasteizko Eraztun Berdea iparraldetik hedatzeko Zadorraren ertzeetatik legez kanpoko baratze ugari kendu zelarik lursailen eskaera handia baitzegoen. Udal baratze horiek la Gasteizko hiri baratzeen erabilera arautzeko udal ordenantza bete behar dute. Lurra lantzeko aukera ematen diete gasteiztarrei, baratzezaintza ekologikoaren arloan betiere, eta mota askotako pertsona eta kolektiboei zuzendutako hainbat hezkuntza eta prestakunta jarduera eta programak egiten dira bertan.

Udal baratzeetako sail bat eskuratu ahal izateko, horretarako aldizka egiten den deialdi publikoan parte hartu behar da.

Urarteko baratzeak (Abetxuku)

Urarteko baratzeak baratzezaintza ekologikoa garatzeko ekipamendua dira eta Zadorrako parkean daude, Abetxukun.

Espazio honek 60.000 m2 hartzen ditu, eta honela banatzen da: 75 m2-ko banakako 228 lursail, baratzezaintza ekologikoa irakasteko 450 m2-ko baratze kolektibo bat, talde edo kolektiboei zuzendutako 1.500 m2-ko beste gune bat (lursailetan banatua), dibertsitate funtzionala duten pertsonentzako 4 laborantza mahai, ureztatzeko uraskak espazioan zehar sakabanatuta, eta mahai eta aulkiz hornitutako atsedenlekuak. Horiez gain, zerbitzuetarako bi eraikin ditu, non produktu eta lanabesen biltegia, armairuak eta aldagelak, ikasgela-lantegia eta informazio bulegoa kokatzen baitira.

Irabazi asmorik gabeko zenbait talde ari dira Urarten, nekazaritzaren eta basogintzaren alorretan, hezkuntza, gizarte harremanak, komunitatea, terapiak, esperimentazioa, prestakuntza eta beste hainbat esparru lantzeko. Gaur egun, taldeentzako lursailetan talde hauek ari dira proiektuak garatzen: Abetxukuko Uribe-Nogales auzokideen elkartea, Xilema-U.R.S.S. fundazioa, Abegia, BioAlai, Abetxukuko Ekimen Etxea elkartea, Egibideko zereginen ikaskuntzarako gela, CEAR, Down Araba Isabel Orbe elkartea, Calasanz-Escolapios ikastetxea, Autismo Araba elkartea, Arabako Ospitale Psikiatrikoa, Itxaropena elkartea, Slow Food elkartea eta ASAFES.

Helbidea: Pozoaldea kalea (Abetxuku).
Hartzaileak: lursailak esleitu zaizkien pertsonak, jardueretan parte hartzen dutenak eta herritarrak oro har.
Ordutegia:
- Urriaren 1etik martxoaren 31ra arte: 09:00 – 18:15
- Apirilean 1etik irailaren 30era arte: 08:30 – 21:30
Tutoretzak:
- Astelehen, asteazken eta ostiraletan, 09:00 - 14:00
- Astearte eta ostegunetan, 13:00 - 18:00
Harremanetarako: 669 10 82 43 edo urarte@vitoria-gasteiz.city

Kudeaketa komunitarioko udal baratzeak

2014an, Zabalganeko auzotarren ekimenari esker, udal baratzeen eredu berri bat sortu zen, Udalaren eta herritarren arteko lankidetzan oinarrituta. Eredu horretan, Udalak lehiaketa bidez esleitzen du hiri baratzezaintzan aritzeko prestatutako espazio publiko bat erabiltzeko baimena. Bestalde, erabiltzeko baimena ematen zaion herritar erakundeak bere gain hartzen du baratzezaintza ekologikoarekin lotutako jardueretarako, baina baita auzotarren elkargune izateko eta auzoaren garapen komunitarioarekin lotutako beste jarduera batzuetarako ere, erabiliko den espazioaren kudeaketa.

Baratze horiek, Eraztun Berdekoak bezalaxe, Vitoria-Gasteizko Udal Hiri Baratzeak Erabiltzeko Udal Ordenantzaren arabera arautzen dira, eta baratzezaintza ekologikoaren arabera landu behar dira.

Zabalganeko hiri baratzeak

Zabalganeko auzoan dagoen hiri baratzea da, 4.165 metro koadrokoa, udal jabetzakoa. Iruña-Veleia kalearen eta Salvador Dali kalearen artean dago, eta 45-50 metro koadroko 60 lursail ditu, haietako 59 familientzako direnak eta 1 Gurutze Gorria elkartearentzako.

Zabalortu elkartea da espazio hori kudeatzen duena, 2019an deialdi publikoan irabazi zuen erabilera baimenaren ondorioz. Zabalorturen izaera auzotarrentzat izatekoa da, eta bere helburuen artean dago barazkien eta fruten autoekoizpena, prestakuntza eta hezkuntza sustatzea tresna pedagogiko sozial gisa, eta gizarteratzeko espazio izatea.

Kontaktua: zabalortu@gmail.com

Lakuako hiri baratzeak

Kudeaketa komunitarioko bigarren hiri baratzeak Lakuan ezarri ziren, aurrekontu parte-hartzaileak egiteko Mejorando Vitoria-Gasteiz Hobetuz programari esker. Gune horrek 6.000 m2 ditu baratzezaintzarako, eta erdian zuhaizdun plazatxo bat du, piknik mahaiekin hornitua, bai eta biltegi eta garbiketa moduluak eta kanpoko biltegiratze gune bat ere.

Hiri baratze horrek auzoaren azpiegitura berdearen osagaietako bat bihurtu da. Aurreko urteetan Lakua auzoak hainbat aldaketa izan ditu azpiegitura berdearen filosofia jarraiki: lorategietan eta kaleetako erdibitzaileetan landaketak egin dira eta zenbait lursail naturalizatu dira. Guztira 66 lursail ditu, 75 metro koadrotakoa bakoitza, eta horietatik 62 lantzen ari dira. Biltegiratzeko, esperimentaziorako eta aisialdirako guneak ere baditu. Lursailetako 56 familientzako dira eta familia bat baino gehiago egon daiteke haietako bakoitzean. Badaude 6 lursail elkarteentzako direnak, honako elkarteentzako hain zuzen:

ATECE Araba: https://www.atecearaba.org/
ADSIS fundazioa: https://www.fundacionadsis.org/es/araba/portada
IBAILAKUA auzokide elkartea: http://www.ibailakua.org/
Babestutako apartamenduak: Blas de Otero eguneko arretarako zentroa
Babestutako apartamenduak: Hogar Donosti
Ekoburuz

2018ko apiriletik Ekoburuz elkarte ekokulturalak dauka baratzearen ardura. Bere proiektuaren izena Lakuakolore da eta bere xedea da bai baratze ekoizpen ekologikoa sustatzea bai auzoaren gizarte dinamizazioa garatzea.

Kontaktua: lakuakolore@rediles.com

Salburuko baso jangarria

Hirugarren espazio hori Viena kalean dago. Baso jangarri bat osatu da bertan, alegia, zuhaitzez osatutako sistema bat, ekosistema naturalak imitatzen dituena, eta frutak, fruitu lehorrak, aranak, barazkiak, onddoak eta beste landare erabilgarri batzuk lantzea ahalbidetzen duena.

Basalburu elkartaek darama espazio horren kudeaketa. Helburua da eredu berriak sortzea kontsumorako, elikadurarako, janariak eta natur baliabideak sortzeko, autokudeaketarako, herritarren parte-hartze, ikasketa, antolaketa eta aisialdirako eta osasuntsuagoak, jasangarriagoak eta arduratsuagoak izango diren moduak garatzea.

Espazioa ez dago lursailka antolatuta; horren ordez, basoa denek elkarrekin kudeatzen dute, proiektuan parte hartzen duten guztien laguntzarekin.

Borinbizkarreko hiri baratzeak

Udal jabetzako 5.000 metro karratuko lursail bat da, Borinbizkarra auzoko Henry Morton Stanley kalearen, Hans Christian Andersen kalearen eta Oto hiribidearen artean kokatua, eta auzoko familiek eta kolektiboek erabiltzeko baratze sailak ditu.

Gaur egun, Ortubi elkarteak kudeatzen du espazio hori, 2022an deialdi publiko baten bidez emandako erabilera baimenari esker. Deialdia auzoaren, gizartearen edo ingurumenaren sustapena helburu duten herritarren elkarteei zuzenduta zegoen.

ORTUBI proiektuak hainbat xede ditu, hala nola elikagaiak modu jasangarrian hazteko espazio bat sortzea, auzoko bizitza sustatzea, hiri-paisaia hobetzea eta lurraldearen jasangarritasunari laguntzea.

Era berean, hauek dira proiektuaren helburuak:

Nekazaritza ekologikoko jardunbide egokiak sustatzea jasangarritasuneko irizpideetan oinarrituta, eta elikadura osasungarriari eta prozesu naturalei buruzko ezagutzak eskuratzea.
Nekazaritzako ohiturak berreskuratzea hirian.
Espazio publikoa gizarte, jolas eta hezkuntza jardueretarako erabil dadin sustatzea.
Baratzeen kudeaketa komunitarioa sustatzea, erabiltzaileen eta Administrazioaren parte-hartze aktiboa bermatuz.
Belaunaldien arteko kontziliazioa sendotzea, adinekoak informazioa eta eskarmentua lortzeko subjektu garrantzitsutzat hartuta.
Partaidetza estrategiak bultzatzea auzoko gizarte eragileak baratzeetan engaiatzeko.
Erabiltzaileen asoziazionismoa eta kultura kooperatibista sustatzea.
Hiri eredu jasangarri bat defendatzea.

Harremanetarako: zabalganaortubi@gmail.com